Ochroniarzy spotykamy niemal codziennie. Obecni są w sklepach i budynkach użytku publicznego, zajmują się ochroną imprez masowych. Jakie uprawnienia ma ochroniarz? Ochroniarz to nie funkcjonariusz służb mundurowych, jeśli jednak jest pracownikiem kwalifikowanym, to przysługuje mu szereg uprawnień, niezbędnych do prawidłowego wykonywania powierzonych zadań. Uprawnienia, ale również obowiązki pracowników zatrudnianych w każdej agencji ochrony, reguluje ustawa. Jakie dokładnie uprawnienia przysługują pracownikom ochrony?
Kim jest ochroniarz?
Ochroniarzem, czy też pracownikiem ochrony, jest każda osoba zatrudniona w firmie ochroniarskiej, której zadaniem ma być ochrona powierzonego mienia, budynków lub osób. Nie oznacza to jednak automatycznie, że osobie takiej przysługują jakieś dodatkowe uprawnienia. Pracownik ochrony, który jest nim wyłącznie ze względu na zatrudnienie na określonym stanowisku, nie posiada żadnych szczególnych uprawnień (np. prawa do użycia w określonych sytuacjach przymusu bezpośredniego). Może co prawda posiadać gaz pieprzowy, jednak jego stosowanie ogranicza się wyłącznie do przypadków obrony koniecznej, czyli nie jest szersze, niż w przypadku innych osób.
Kwalifikowanym pracownikiem ochrony, czyli ochroniarzem posiadającym określony katalog uprawnień, jest osoba, która uzyskała wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony. Obowiązki, uprawnienia oraz listę warunków, jakie musi spełnić osoba, aby zostać wpisana na listę kwalifikowanych pracowników ochrony, reguluje ustawa o ochronie osób i mienia (z 22 sierpnia 1997, z późniejszymi zmianami).
Kiedy ochroniarz uzyskuje status kwalifikowanego pracownika ochrony?
Aby pracownik agencji ochrony mienia mógł zostać kwalifikowanym pracownikiem ochrony, musi spełnić szereg wymagań, określonych w ustawie o ochronie osób i mienia z 10997 roku. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, o wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony może wnioskować osoba, która:
- cieszy się nieposzlakowaną opinią,
- jest w dobrym stanie zdrowia, umożliwiającym podjęcia się obowiązków pracownika ochrony,
- posiada odpowiednie przygotowanie do wykonywania zawodu, zarówno praktyczne, jak i teoretyczne.
Spełnienie wszystkich wymagań musi zostać potwierdzone stosownymi dokumentami. W przypadku potwierdzenia nieposzlakowanej opinii, konieczne jest zaświadczenie wydane przez komendanta jednostki policji, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. O stanie zdrowia zaświadcza lekarz pierwszego kontaktu. Posiadanie kwalifikacji zawodowych stwierdza się po przedstawieniu odpowiednich licencji certyfikatów, dyplomów i świadectw ukończenia kursów, szkoleń czy uczelni. Spełnienie wymogów jest istotne, ponieważ wpis na listę oznacza nie tylko potwierdzenie, że dana osoba posiada odpowiednie kwalifikacje i predyspozycje do bycia kwalifikowanym pracownikiem ochrony, ale nadaje również dość szerokie, wymienione w ustawie, uprawnienia.
Uprawnienia kwalifikowanych pracowników ochrony
Katalog uprawnień ochroniarza zawarty został w artykule 36 ustawy o ochronie osób i mienia. Zgodnie z jego zapisami, osoba posiadająca wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony, jest uprawniona do:
- legitymowania osób, w celu ustalenia tożsamości oraz tego czy dana osoba ma prawo przebywać w określonym miejscu,
- w przypadku stwierdzenia braku uprawnień do przebywania w określonym miejscu lub obiekcie, wezwanie danej osoby do opuszczenia zakazanej strefy (np. w czasie ochrony fizycznej obiektów),
- zatrzymania osób, zagrażających życiu lub zdrowiu własnemu lub innych lub chronionemu mieniu/obiektowi,
- zastosowania środków przymusu bezpośredniego,
- użycia broni palnej.
Przypadki dopuszczalności użycia ograniczających wolność osobistą środków przymusu bezpośredniego, oraz w ostateczności broni palnej, zostały ograniczone do kilku sytuacji. Możliwe są, gdy wymaga tego ochrona powierzonych dóbr, ochroniarz odpiera bezpośredni atak lub znajduje się w sytuacji wyższej konieczności działa w obronie koniecznej.
Jakich środków przymusu może użyć ochroniarz
Podczas ochrony eventu, kiedy zachowania jakichś osób zagrażają bezpieczeństwu, zdrowiu, życiu lub narażają na poważne straty w chronionym mieniu, ochroniarz ma prawo do użycia środków przymusu bezpośredniego. Dozwolone jest więc użycie siły fizycznej, jednak bez technik agresywnych. Oznacza to, że prawidłową metodą zastosowania będzie przytrzymanie, unieruchomienie czy założenie chwytu transportowego, zaś kopnięcia i uderzenia dopuszczalne są jedynie w celu odparcia współmiernej agresji ze strony osoby naruszającej prawo. Ponadto, ochroniarz posiada i ma prawo użycia kajdanek, pałki służbowej, ręcznych miotaczy substancji obezwładniających czy psa służbowego. W żadnym wypadku nie wolno stosować metod agresywnych, jeśli osoba będąca podmiotem interwencji została już obezwładniona. Możliwość użycia broni palnej ogranicza się właściwie wyłącznie do sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia ochroniarza lub osób trzecich. Każdorazowo, zakres zastosowanych środków przymusu musi być współmierny do naruszenia.
Dodatkowo, żadne z tych środków nie mogą zostać użyte w stosunku do kobiet w ciąży, osób o widocznej niepełnosprawności, osób w podeszłym wieku lub dzieci i młodzieży do 13 roku życia. Chociaż uprawnienia ochroniarzy wydają się dość szerokie, to bez nich nie byliby w stanie realizować swoich służbowych obowiązków.
